دانش‌آموزان مدارس ما به جای لذت دوران کودکی و فراگیری مهارت‌های زندگی مجبورند برای گذراندن دوران تحصیلات عمومی و گرفتن مدرک، مسیری طاقت فرسا را آن هم غالبا با بی‌رغبتی طی کنند. این در حالی است که در کشورهای توسعه‌یافته، فرد شادترین لحظات زندگی خود را در مدرسه می‌گذراند و نه تنها با مدرسه احساس بیگانگی نمی‌کند بلکه بخش عمده‌ای از زندگی اجتماعی خود را در آنجا تجربه می‌کند. اما اشکال در چیست و چه عیبی در نظام آموزشی ما وجود دارد که مدارس را برای بچه‌ها خسته‌کننده کرده تا از هر فرصتی برای تعطیل‌کردن و به عبارتی گریزان‌بودن از درس و مدرسه استقبال کنند. سال‌هاست که بحث بازنگری در شیوه و نظام آموزش‌و‌پرورش، چه از نظر محتوای کتب درسی و چه از نظر ساختار و برنامه‌های آموزشی و اداری مطرح است، اما این تغییرات گوناگون نتوانسته مدرسه را برای دانش‌آموزان به محیطی جذاب و مفید و شاد تبدیل کند. از نظر نگارنده، عواملی وجود دارد که بدون شک مانع ایجاد و نهادینه‌شدن نشاط و سرخوشی در دانش‌آموزان می‌شوند که می‌توان با شناخت و تعدیل آنها این دغدغه را برطرف کرد.
سنگین و حجیم‌بودن کتاب‌های درسی دانش‌آموزان در تمام مقاطع که علاوه بر ایجاد خستگی و ددگی دانش‌آموزان، عملا فرصتی برای آموزش عمیق مطالب باقی نمی‌گذارد. محیط خشک و بدون جذبه مدرسه، ساختمان فرسوده و تزئینات و رنگ‌آمیزی نامناسب و نورگیرنبودن کلاس‌های مدرسه، تدریس به شیوه‌های عموما سنتی، معلم‌محوری، اام پذیرش بی‌چون‌و‌چرای دانش‌آموز، عدم تعامل دوجانبه معلم و دانش‌آموز در فرایند کلاس که موجب بی‌حوصلگی و خستگی زودرس میشود. رابطه غیرصمیمی و خشک بین معلم و دانش‌آموز و اام به انجام تکالیف سنگین و بی‌توجهی به نظرات و احساسات آنها، مسئله تنبیه بدنی در برخی کلاس‌های درس که هرازگاهی اخباری از برخورد خشن معلم با دانش‌آموزان شنیده میشود. همچنین از دیگر عواملی که موجب عدم رغبت دانش‌آموزان برای حضور در کلاس‌ها و بی‌علاقگی آنها به مدارس میشود، برگزاری کلاس‌های صبح زود است که علاوه بر تأثیراتی که بر سلامتی بچه‌ها دارد، آنها را از مدرسه بیزار می‌کند. همچنین ایجاد استرس و اضطراب ناشی از روش‌های نادرست آموزشی و محیط مدرسه موجب بی‌انگیزگی دانش‌آموزان برای حضوری شاداب در مدرسه میشود.
برای دستیابی به تحقق آرمان‌های مربوط به شاداب‌سازی مدارس باید تحولات جدی در نگرش مدیران و مسئولان نظام آموزش‌و‌پرورش ایجاد کرد. در واقع شاداب‌سازی مدارس را باید در ابعاد ظاهری و ابعاد معنوی جست‌وجو کرد. با توجه به اینکه جامعه فردا را فرزندان امروز ما اداره خواهند کرد، اگر خوب تعلیم بیابند و تربیت شوند جامعه نیز شاداب و منظم و خوشبخت و سالم خواهد بود. در غیر این صورت، هیچ امیدی نیست. برای اینکه سلامت جسمانی و روانی دانش‌آموزان حفظ شود، باید سعی کنیم با شناسایی عوامل مؤثر بر شادی، موجبات تقویت عوامل مثبت و تقلیل عوامل منفی مؤثر بر شادی را فراهم کنیم. از آنجا که شادی بزرگ‌ترها عامل مؤثر در شادی و نشاط کودکان است و اولیا و مربیان غمگین نمی‌توانند فرزندان و دانش‌آموزانی شاد تربیت کنند، از این‌رو با ارائه نظام اعتقادی برای دستیابی به شادی، می‌توان به افزایش شادی در میان افراد جامعه کمک کرد. به این ترتیب، مردم می‌توانند تغییری مثبت در زندگی خود به وجود آورند، احساس پیشرفت و لذت در زندگی داشته باشند و به شادی و مسرت دائمی دست یابند و فقط در این صورت است که می‌توانند شادی و مسرت را در وجود کودکان خود نیز پرورش دهند.
شادزیستن برای کودک به همان اندازه مهم است که تغدیه خوب، محبت‌کردن و حفاظت از او اهمیت دارد، زیرا سلامت روحی و روانی و فیزیکی و جسمانی او را تأمین می‌کند. نرخ شادی و خنده در مدارس ما بسیار پایین است. میزان شیوع خنده و توسعه فضای فرح‌بخش در آموزشگاه‌ها کم است. یکی از مشکلات هر جامعه غفلت از شادی و نشاط و در نتیجه افزایش بیماری‌های مختلف روانی از قبیل اضطراب و افسردگی است. در گذشته به‌نظر می‌رسید که وظیفه آموزش‌و‌پرورش تولید عده‌ای فارغ‌التحصیل است که فقط بتوانند امرار معاش کنند، اما امروزه کارکرد نظام‌های آموزش‌و‌پرورش علاوه برکسب مهارت‌های خواندن و نوشتن، کسب مهارت زیستن و حل مسئله و چگونگی رویارویی با چالش‌های هزاره سوم را دربر دارد و سرلوحه تعلیم و تربیت در یک جمله خلاصه شده است: شوق زندگی‌کردن را به دانش‌آموزان بیاموزیم». ولی باید معتقد باشیم که درحقیقت رشد پایدار ما در گرو شادی پایدار است. در دنیای پراضطراب و پرتلاطم امروز، آرامش و داشتن خیالی آسوده، نعمتی است که همگان آرزوی آن را دارند. از امام باقر علیه‌السلام نقل است: نزد خدا، عبادتی محبوب‌تر از شادکردن مؤمنان نیست». با این گواهی‌های روشن از آموزه‌های دینی و نیز سیره ائمه، چرا محیط مدرسه برای دانش‌آموزان که بندگان پاک و خوب خدا هستند و می‌توانند مؤمنان واقعی جامعه آینده باشند، محیطی شاد و بانشاط نباشد. مدرسه شاد می‌تواند شوق زندگی را به دانش‌آموزان هدیه دهد. روان‌شناسی به نام دیوید مایرز سلامت روانی فرد را در میزان داشتن سرخوشی فرد می‌داند و می‌گوید سرخوشی نوعی احساس امنیت است؛ احساس اینکه زندگی به طور کلی به‌خوبی می‌گذرد». این حالت خوشی و نشاط، آنی و زودگذر نیست و دارای دوام نسبتا پایداری است که بستگی به عوامل متعددی دارد. دکتر ویلیام فرای (استاد دانشگاه استانفورد) که تأثیر‌های خنده و شوخی را بر سلامت جسمی و روحی به مدت سه سال بررسی کرده است، می‌گوید خنده در هر روز به اندازه ۱۰ دقیقه ورزش قایق‌سواری و پاروزدن برای کارکردن قلب و عروق بدن مفید است. همچنین باعث تغییر شکل امواج مغزی و ضرباهنگ تنفس میشود، از احساس درد می‌کاهد و ترشح هورمون‌های مربوط به استرس را کاهش می‌دهد و با افزایش فعالیت سلول‌های مدافع موجب تقویت ایمنی بدن در مقابل بیماری‌ها میشود.
ورزش و تغذیه مناسب، به سلامت فکر و روان کمک می‌کند زیرا ورزش میزان بعضی مواد شیمیایی موجود در مغز را تغییر می‌دهد و موجب افزایش جریان خون و جذب اکسیژن میشود. این تغییرات می‌تواند بر دستگاه اعصاب مرکزی اثر گذاشته و تغییرات خوشایندی را در احساس و حال فرد به وجود آورند. فعالیت بدنی به خودی خود می‌تواند ذهن انسان را از تمرکز بر افکار مزاحم و آزاردهنده باز دارد. همچنین چهره خندان و متبسم، برجسته‌کردن رفتارهای مثبت، به‌کاربردن کلمات محبت‌آمیز در سخنان خود، دوری از خودخواهی و غرور، داشتن برنامه‌های شاد همراه ساعات تفریح و استراحت، استفاده از گل‌های زیبا و معطردر محیط زندگی از راه‌های شادی‌آفرین هستند.
معلم آهنگ و فضا و جو کلاس درس را تنظیم و برقرار می‌کند. چنانچه قرار باشد که روح دانش‌آموز پرورش و رشد یابد، باید این روند از روح معلم آغاز شود. حال چنانچه روح معلم افسرده و ناتوان باشد، شانس ناچیزی برای تقویت و مراقبت از روح دانش‌آموزان وجود خواهد داشت. معلمانی که حضور توانمند خود را هر روز در کلاس درس نمی‌توانند ارائه کنند، آنان از لحاظ انتقال فکر با دانش‌آموزان هماهنگ نیستند و برای پاسخ‌گویی به نیازهای دانش‌آموزان آمادگی ندارند. هر معلم باید با توجه به هرگونه نقص در درک و دریافت دانش‌آموز به‌عنوان نقصی در تدریس خود توجه و تلاش کند تا در خود توانایی کشف روش‌های جدید را به وجود آورد. معلم باید این امکان را داشته باشد تا بهترین روش ممکن را انتخاب کند. هر درسی در میان درس‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و اگر شاگرد به ارزش آن درس آگاه شود، آن درس برایش معنی‌دارتر میشود.
هیچ نسخه‌ای برای توسعه و پرورش بی‌نقص یا یک مدرسه شاد و با روح و سرزنده وجود ندارد ولی میشود راهکارهایی برای فعال‌کردن مدرسه و کلاس تدبیر کرد تا شوق و انگیزه بیشتری در دانش‌آموزان به وجود آید و نشاط بیشتری احساس شود. تشخیص اهمیت مطالب غیرکلامی، توجه به زیبایی محیط آموزشگاه و کلاس‌های درس، برگزاری جشن‌ها و مراسم مذهبی، شاداب‌سازی ظاهری در مدارس، استفاده از قاریان با صوت و لحن زیبا در صبحگاه مدرسه به صورت زنده یا با استفاده از نوارهای مناسب، استفاده از روش‌های فعال تدریس و تشویق‌کردن و ارزش‌گذاری برای ایجاد حس عزت و اعتمادبه‌نفس و در نتیجه احساس لذت و شادی از فعالیت، نمایش فیلم و اسلاید در مدرسه، تقویت فعالیت‌های هنری در مدرسه: گروه تئاتر- گروه سرود و همچنین پرهیز از بی‌انضباطی و بی‌عدالتی در مدرسه، تقویت امید به آینده در دانش‌آموزان، بررسی عوامل مؤثر در افت تحصیلی و ترک تحصیل دانش‌آموزان، تقویت احترام متقابل بین دانش‌آموزان و دیگر کارکنان مدرسه، از عوامل مهم و تأثیرگذار است که باید به این موارد توجه شود.
تأثیر نشاط و شادکامی بر یادگیری دانش آموزان
دانش‌آموزان ,مدرسه ,شادی ,وجود ,معلم ,زندگی ,است که ,را در ,شادی و ,استفاده از ,به وجود
درباره این سایت